Een ecologische voetafdruk is een maatstaf die laat zien hoeveel natuurlijke hulpbronnen een persoon, bedrijf of land gebruikt om in zijn levensstijl of productie te voorzien. Het gaat hierbij om zaken als voedsel, energie, vervoer en de productie van goederen. Deze consumptie wordt afgezet tegen de hoeveelheid land en zee die nodig is om de gebruikte grondstoffen te leveren en de bijbehorende CO₂-uitstoot te absorberen. Hoe groter de ecologische voetafdruk, hoe zwaarder de druk op de aarde en haar ecosystemen.
Een elektrische bestelwagen die oplaadt bij een modern magazijn, met een pas aangeplant bos en windturbines op de achtergrond.
Bedrijven berekenen hun ecologische voetafdruk om inzicht te krijgen in hun impact en om mogelijkheden te onderzoeken om duurzamere keuzes te maken.
Zijn ecologische voetafdruk en CO₂-voetafdruk hetzelfde?
De begrippen ecologische voetafdruk en CO₂-voetafdruk worden vaak door elkaar gehaald, maar hebben elk een eigen focus.
De ecologische voetafdruk is een brede maatstaf: die berekent hoeveel biologisch productief land- en wateroppervlak er nodig is om te voorzien in onze consumptie én om de afvalstoffen, waaronder CO₂, weer op te nemen. Het gaat dus niet alleen om energiegebruik en uitstoot, maar ook om zaken als voedselproductie, houtverbruik, visserij en bouwmaterialen.
De CO₂-voetafdruk daarentegen is specifieker: die meet uitsluitend de uitstoot van broeikasgassen, uitgedrukt in CO₂-equivalenten, die ontstaat door ons energiegebruik, transport, productie en consumptie. Het is dus een onderdeel van de ecologische voetafdruk.
Kort gezegd: de CO₂-voetafdruk is een belangrijke component van de ecologische voetafdruk, maar de ecologische voetafdruk omvat een veel breder spectrum van menselijke impact op de aarde.
.webp?width=696&height=464&name=Wat%20is%20een%20ecologische%20voetafdruk%20en%20hoe%20verkleint%20u%20hem_visual%202%20(1).webp)
De verschillen tussen de ecologische voetafdruk en CO₂-voetafdruk
De ecologische voetafdruk is de brede maat die laat zien hoeveel druk onze levensstijl op de aarde legt. Binnen die brede voetafdruk focussen de oplossingen van Green Earth zich op specifieke onderdelen die meetbaar en beïnvloedbaar zijn. Zo sluiten de CO₂-voetafdrukberekeningen direct aan bij het klimaatgedeelte van de ecologische voetafdruk: zij maken inzichtelijk hoeveel broeikasgassen een bedrijf uitstoot en vormen de basis voor reductieplannen. Om de resterende uitstoot te compenseren, kunnen organisaties CO₂-certificaten aanschaffen, die gekoppeld zijn aan natuurprojecten die CO₂ vastleggen.
Lees meer: Wat is een goede CO₂-voetafdruk binnen mijn sector?
Daarnaast gaat de ecologische voetafdruk verder dan alleen broeikasgassen. Green Earth biedt daarom ook plasticcertificaten, waarmee bedrijven hun plastic-impact inzichtelijk maken en compenseren via projecten die plasticvervuiling verminderen. Tot slot zijn er biodiversiteitscertificaten, die bijdragen aan het herstel en behoud van ecosystemen. Die raken een ander aspect van de ecologische voetafdruk: de druk die consumptie en landgebruik leggen op natuurlijke leefgebieden en soortenrijkdom.
Kortom: waar de ecologische voetafdruk een breed en theoretisch concept is, geven de certificaten en berekeningen van Green Earth concrete handvatten om verschillende onderdelen van die voetafdruk te meten, te verkleinen en te compenseren.
Lees meer: Green Earth introduceert plastic- en biodiversiteitscertificaten in projectenpijplijn
Grip krijgen op de ecologische voetafdruk van uw bedrijf
Bedrijven kunnen grip krijgen op hun ecologische voetafdruk door die eerst inzichtelijk te maken en vervolgens gericht te verkleinen. Dit begint met een meting: waar ligt de grootste impact van de bedrijfsvoering? Vaak gaat het om energiegebruik, grondstoffen, productieprocessen, transport en afvalstromen. Een grondige analyse laat zien welke onderdelen de meeste druk leggen op natuurlijke hulpbronnen en ecosystemen.
Vervolgens kan een bedrijf met strategieën voor reductie aan de slag: overstappen op duurzame energie, efficiënter omgaan met grondstoffen, circulaire productie invoeren, en duurzame keuzes maken in de keten. Ook bewustwording onder medewerkers en klanten speelt een rol: gedrag en consumptiepatronen beïnvloeden de voetafdruk sterk.
Wat valt er onder de ecologische voetafdruk?
De ecologische voetafdruk is breed en omvat verschillende aspecten van onze impact op de aarde:
CO₂-uitstoot is een belangrijk onderdeel. Volgens het World Resources Institute is de energiesector wereldwijd verantwoordelijk voor ruim driekwart van de broeikasgasemissies, inclusief elektriciteit, warmte, transport, industrie en gebouwen. Elke liter brandstof, elke kilowattuur uit fossiele bronnen en elk productieproces draagt zo bij aan de totale klimaatimpact van mensen en bedrijven.
Landgebruik is een tweede grote factor. Ongeveer de helft van al het bewoonbare land op aarde wordt gebruikt voor landbouw, en in totaal is meer dan een derde van het wereldwijde landoppervlak als landbouwgrond in gebruik, blijkt uit onderzoek. Dat betekent dat onze vraag naar voedsel, veevoer en biomassa direct bepaalt hoeveel ruimte er overblijft voor natuurlijke ecosystemen.
Voedselproductie zelf is een belangrijke drijver achter die vraag naar land én een bron van emissies. De productie van dierlijke en plantaardige producten vraagt om landbouwgrond, water, meststoffen en energie. Landbouw is daarmee een van de grote bronnen van broeikasgassen, naast industrie, energie en transport.
Energieverbruik raakt meerdere onderdelen van de ecologische voetafdruk tegelijk. Fossiele brandstoffen voor elektriciteit, verwarming, industrie en mobiliteit veroorzaken niet alleen CO₂-uitstoot, maar vragen ook om grootschalige winning van olie, gas en kolen. Hernieuwbare bronnen zoals zon en wind verlagen de uitstoot, maar vragen op hun beurt weer ruimte, materialen en infrastructuur.
Watergebruik is een ander belangrijk element. Wereldwijd is ongeveer 70 procent van alle onttrokken zoetwater bestemd voor landbouw, gevolgd door industrie en huishoudens, stelt Unesco. Vooral in waterschaarse regio’s leggen irrigatie, industriële productie en consumptie een zware druk op rivieren, meren en grondwater. Water besparen gaat niet alleen om het behoud van een essentiële hulpbron voor het heden, maar ook om het veiligstellen van een duurzame toekomst voor toekomstige generaties.
Afval en vervuiling maken de voetafdruk concreet zichtbaar. Jaarlijks komen naar schatting één tot twee miljoen ton plastic in de oceanen terecht, waar het ecosystemen en dieren schaadt. En dat is naast de grote hoeveelheden ander afval en chemische stoffen die in bodem, water en lucht terechtkomen wanneer afvalstromen niet goed worden beheerd.
Biodiversiteit staat onder druk doordat steeds meer land intensief wordt gebruikt. Naar schatting is ruim 70 procent van het ijsvrije landoppervlak inmiddels direct door mensen in gebruik, als landbouwgrond, grasland, bebouwing of infrastructuur. Ontbossing, verstedelijking en intensieve landbouw verkleinen en versnipperen leefgebieden, waardoor essentiële leefgebieden onder druk staan, het bestaan van wilde dieren bedreigd wordt en ecosystemen kwetsbaarder worden.
Concreet handelen
Door deze aspecten systematisch in kaart te brengen en per onderdeel doelen te stellen, krijgen bedrijven grip op hun ecologische voetafdruk. CO₂-voetafdruk berekeningen, duurzame investeringen en CO₂-certificaten zijn vervolgens instrumenten om die impact te verkleinen en te compenseren.
CO₂ Expert-tool.
Vijf stappen om grip te krijgen op uw ecologische voetafdruk:
-
Meten en analyseren
Breng de volledige ecologische voetafdruk van uw organisatie in kaart. Dit omvat CO₂-uitstoot, energie- en watergebruik, grondstoffen, afvalstromen en effecten op biodiversiteit.
-
Prioriteiten stellen
Identificeer de grootste impactgebieden. Vaak zijn dit energie, transport of toeleveringsketens. Focus eerst op de onderdelen waar reductie het meeste verschil maakt.
-
Reductiedoelen formuleren
Stel concrete, meetbare doelen vast: overstappen op duurzame energie, efficiëntere productie, circulaire materialen of minder transportbewegingen.
-
Implementeren en betrekken
Voer maatregelen door en betrek medewerkers, leveranciers en klanten. Bewustwording en samenwerking in de keten versterken het effect. Organisaties die hun duurzaamheidsstrategie delen met leveranciers, zien vaak dat ketenemissies (Scope 3) met 30–90 procent van de totale emissies overeenkomen,waardoor samenwerking essentieel wordt.
-
Compensatie en versterking
Voor resterende impact kunnen bedrijven certificaten inzetten (zoals CO₂-, plastic- of biodiversiteitscertificaten). Hiermee worden natuurprojecten gesteund die de ecologische balans helpen herstellen.
De relatie tussen ecologische voetafdruk, MVO en ESG
De ecologische voetafdruk is een meetinstrument dat de druk van een organisatie op de aarde inzichtelijk maakt: hoeveel grondstoffen, energie, land en water er nodig zijn om de bedrijfsvoering te ondersteunen, en hoeveel afval en CO₂-uitstoot daaruit voortkomt. Het is dus vooral een kwantitatieve maat van milieu-impact.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) daarentegen is een breder bedrijfsconcept. Het gaat niet alleen om milieu, maar ook om sociale en economische verantwoordelijkheid. Binnen MVO staan de drie P’s centraal: People, Planet, Profit. Een bedrijf kijkt dus niet enkel naar winst, maar ook naar de effecten op werknemers, gemeenschappen en het milieu.
De 3P’s: People, Planet, Profit.
De ecologische voetafdruk valt binnen het ‘Planet’-domein van MVO. Het is een concreet instrument waarmee bedrijven hun milieu-impact kunnen meten en verminderen, en vormt zo een belangrijke pijler van duurzaam ondernemerschap. Waar MVO de visie en strategie biedt, geeft de ecologische voetafdruk bedrijven een praktisch hulpmiddel om meetbare vooruitgang te boeken.
Lees meer: Waarom MVO-beleid geen keuze meer is, maar een noodzaak
Het is dus een inhoudelijke maat die vooral inzicht geeft in het domein milieu (Environmental).
ESG daarentegen is een raamwerk voor investeerders en bedrijven om prestaties op drie terreinen te beoordelen:
-
Environmental (milieu): klimaatimpact, grondstoffen, biodiversiteit en energiegebruik.
-
Social (sociaal): arbeidsomstandigheden, mensenrechten, diversiteit, veiligheid en maatschappelijke betrokkenheid.
-
Governance (bestuur): goed ondernemingsbestuur, transparantie, integriteit en naleving van regels.
De ecologische voetafdruk is dus een praktisch meetinstrument binnen de ‘E’ van ESG. Bedrijven die hun voetafdruk in kaart brengen en verkleinen, kunnen dit gebruiken als bewijs en onderbouwing in hun ESG-rapportages en richting investeerders laten zien dat ze hun milieuprestaties serieus nemen.
Van inzicht naar impact: de volgende stap
De ecologische voetafdruk maakt zichtbaar hoeveel druk een organisatie op de aarde legt. Hij brengt samen wat vaak versnipperd voelt: energieverbruik, CO₂-uitstoot, land- en watergebruik, afval en effecten op biodiversiteit. Daarmee is het niet alleen een theoretisch concept, maar een praktisch kompas om betere keuzes te maken.
Lees meer: Duurzaamheid: voorbeelden en tools voor een groener mkb
Voor bedrijven wordt dat steeds belangrijker. Klanten, medewerkers, investeerders en wetgeving vragen om transparantie en concrete resultaten. Organisaties die hun voetafdruk kennen en actief verkleinen, verkleinen niet alleen hun milieubelasting, maar bouwen ook aan vertrouwen, veerkracht en langetermijnwaarde.
Green Earth helpt organisaties om die stap van inzicht naar impact te zetten. Met CO₂-voetafdrukanalyse en CO₂-, plastic- en biodiversiteitscertificaten afkomstig uit natuurprojecten die klimaat, ecosystemen en lokale gemeenschappen versterken, bieden wij meetbare, verifieerbare oplossingen die aansluiten op MVO- en ESG-doelen.
De projecten van Green Earth
Wilt u grip krijgen op de ecologische voetafdruk van uw organisatie en concrete stappen zetten richting minder impact en een positieve bijdrage? Neem contact met ons op voor een CO₂-voetafdrukanalyse of ontdek hoe onze certificaten uw duurzaamheidsstrategie kunnen versterken.
